مجله کاروژ
خلیج فارس اگر چه از نظر لغوی نامی برای پهنه نیلگون جنوب ایران محسوب می‌شود، اما در واقع بازتابنده هویت تاریخی و فرهنگی کشورمان است. در این مقاله می خواهیم شما عزیزان را کمی با خلیج فارس آشنا نماییم.
نام خلیج فارس ریشه در تاریخ کهن کشور عزیزمان دارد و در اسناد تاریخی و بین‌المللی نیز ثبت شده است. در متن تمام قراردادهاى فی مابین ایران و سایر کشورها، از ابتداى تاریخ مکتوب و به ویژه در چند قرن گذشته، هر جا نامى از پهنه آبى جنوب ایران آمده، در زبان فارسى و عربى با نام‌های خلیج فارس، بحر فارس، بحر عجم و خلیج ایران و در سایر زبان های دنیا نیز معادل آنها به کار رفته است.
بیش از ۲۴۰۰ سال به طور مستمر در ادبیات مکتوب، نه تنها از سوى اعراب، ترک ها و ایرانی‌ها، بلکه در ادبیات جهان بر پهنه آبى جنوب ایران خلیج فارس و معادل‌های آن اطلاق میشده است و این امر بر هیچ کسی پوشیده نیست.
نقشه اروپایی خلیج فارس ۱۹۱۷میلادی
نامه ای بر سنگ نوشته که ثبت دفتر تاریخ است، سند مالکیت ملت ایران است بر گوشه‌گوشه ی سرزمین مان که نام تمام قبایل ایرانی از ارانی، آذری، کرد، فارس، پشتون، تاجیک، کوچ، بلوچ و … را بر خود دارد.
از جمله‌ی نام‌های گران قدری که بر سنگ نوشته‌ها جاودان شده تا هر زمان سند زنده تاریخ بر حقانیت حضور تاریخی و حاکمیت ملی ایرانیان باشد، نام پرشکوه «دریای پارس» و «خلیج فارس» است.
داریوش بزرگ، شاهنشاه هخامنشی، پس از ساخت آبراهه (ترعه) که دریای سرخ را از طریق رود نیل به دریای مدیترانه متصل می‌ساخت، در سنگ نوشته‌ای که به فرمان او در کنار این آبراه نصب شد، در بند سوم این سنگ نوشته، از دریای پارس این‌گونه یاد می‌کند:
داریوش شاه می‌گوید؛ من پارسی هستم، از پارس، مصر را گرفتم. فرمان کندن این ترعه را دادم، از رودخانه‌ای به نام نیل که در مصر جاری است تا دریایی که از پارس می‌آید (درایه: تیه: هچا: پارسا: آیی‌تی). پس این ترعه کنده شد. چنان که فرمان دادم و کشتی‌ها از مصر، از وسط این ترعه به سوی پارس روانه شدند، چنان که میل من بود.
نقشه فرانسوی امپراطوری پارس و خلیج فارس در سال ۱۷۸۷میلادی
تعداد اسنادی که نام خلیج فارس را تایید می نمایند از درجه ای برخوردار است که هیچ شخصی نمی تواند به خود اجازه دهد که نامی جعلی بر روی این خلیج استفاده نماید و اگر در برهه ای از زمان برخی از سردمداران کشورهای مختلف از نام جعلی استفاده می نمایند این نشان از فقر تمدن و فرهنگ در آن کشورهاست زیرا بر این باور هستند که می توانند تمدن ۲۵۰۰ ساله ایران را به دروغ به سرقت ببرند.
خلیج فارس کجاست؟
خلیج فارس آبراهی است که در امتداد دریای عمان حدفاصل ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد. مساحت آن ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع است و پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ کره زمین می باشد.
همان طور که در مطلب ابتدایی اشاره نمودیم در تمام سازمان‌های بین المللی نام رسمی این خلیج، «خلیج فارس» است. اما برخی از کشورهای عربی آن را به نام جعلی خلیج ع.ر.ب.ی یا به سادگی، خلیج می‌نامند. سازمان آب نگاری بین‌المللی از نام «خلیج ایران» برای این خلیج استفاده می‌کند.
زمین‌شناسان معتقدند که در حدود پانصد هزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت. خلیج فارس در آغاز، بسیار پهناور بوده است به طوری که تا اواخر دوره سوم زمین‌شناسی، بیشتر جلگه‌های برازجان، بهبهان و خوزستان ایران تا کوه‌های زاگرس، زیر آب بوده‌اند.
اقلیم شناسی خلیج فارس
آب و هوای این منطقه خشک و نیمه استوایی است. در تابستان دما گاهی تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و میزان تبخیر آب دریا بیشتر از میزان آب های ورودی آن می شود. در زمستان دما تا ۳ درجه سانتی‌گراد هم گزارش شده است. در عین شوری زیاد آب خلیج فارس، ۲۰۰ چشمه آب شیرین در کف و ۲۵ چشمه آب کاملا شیرین در سواحل آن جریان دارند که منشا همگی آنها از کوه‌های زاگرس در ایران است.
روز ملی خلیج فارس
یکی از اقدامات خوب مقامات کشورمان برای پاسداری از میراث معنوی و فرهنگی خلیج فارس، نام گذاری روز ملی خلیج فارس در تقویم کشور بود. در این راستا در تیر ماه سال ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۰ اردیبهشت ماه که مصادف با اخراج پرتغالی ها از تنگه هرمز است را روز ملی خلیج فارس قرار دادند.
جزایر خلیج فارس
تعدا زیادی جزیزه در خلیج فارس وجود دارند که برخی از آنها از اهمیت کم و برخی از اهمیت بالایی برخوردارند. اکثر جزایر مهم خلیج فارس متعلق به ایران است. تعدادی از این جزایر عبارتند از: قشم، بحرین، کیش، جزیره‌ی خارک، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک و جزیره لاوان.
دست درازی کشورهای همسایه خلیج فارس فقط به اسم آن خلاصه نمی شود و هر از چند گاهی خود را مالک جزایر ایران می دانند که این افعال با توجه به سابقه آنها تعجب آور نیست.
یکی از دلایل مهمی که خلیج فارس را اهمیت بالایی برخوردار کرده این است که غنی ترین منابع طبیعی جهان را دارا می باشد که بارزترین آنها نفت، گاز، مروارید، فسفات، گوگرد، مرجان، انواع ماهی‌ها و میگو می باشد. که بی دلیل نیست که چشم بازار جهانی نفت به این خلیج دوخته شده باشد و می توان گفت یکی از ملتهب ترین نقاط جهان می باشد.
جغرافیای خلیج فارس
خلیج فارس در ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این خلیج توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به اقیانوس ها در ارتباط است. از بین تمام کشورهای همسایه خلیج فارس، کشور عزیزمان ایران بیشترین مرز آبی مشترک را با خلیج فارس دارا است. طول مرز آبی ما با خلیج فارس، با احتساب جزایر در حدود ۱۸۰۰ کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است. طول خلیج فارس از تنگه هرمز تا آخرین نقطه پیشروی آن در جهت غرب در حدود ۸۰۵ کیلومتر است. عریض ترین بخش خلیج فارس ۲۹۰ کیلومتر است. عمیق‌ترین نقطه‌ی خلیج فارس با عمق ۹۳ متر در ۱۵ کیلومتری تنب بزرگ و کم عمق‌ترین نقطه‌ی آن با عمقی بین ۱۰ تا ۳۰ متر در سمت غرب است.
سخن آخر
نقش نام خلیج فارس در قدیمی ترین اسناد و نقشه های موجود جهان نشان دهنده تمدن کهن ایران زمین است که این امر همچون خاری در چشم برخی از کشور های بی تمدن است.به تمامی مقامات سیاسی برخی از کشور ها که هر از چند گاهی با شیطنت های خود از نام جعلی برای این خلیج استفاده می نمایند پیشنهاد می نماییم که به تاریخ و جغرافیا اهمیت قائل شوند و مروری بر دروس دوران کودکی خود داشته باشند.
